TR
EN
DE
RU
AR
ÇOCUKLARDA COVİD-19 ENFEKSİYONU
Son 1 yıldır yaşam şeklimizi değiştiren covid-19 enfeksiyonu halen gündemimizin üst sıralarında yer almaya devam ediyor. Mutasyon sonrası virüsün yayılma hızının artması, aşılama çalışmalarının henüz devam etmesi nedeniyle önlem lerin uygulanmasına dikkatle uymak gerekiyor. Çocuklarda Covid-19 enfeksiyonu genellikle hafif geçirilse de bazen ciddi enfeksiyonlara neden olabilir.
Bulaşma : Çocuklar virüsü genellikle ev içi temasla alır. Gebelikte Covid-19 geçiren annelerin bebeğine virüs geçişini gösteren yeterli veri yoktur. Şimdiye kadar iki bebek bildirilmiştir. Emzirme döneminde de anne sütünden virüs geçişi gösterilememiş, maske ve el temizliğine dikkat ederek anne bebeğini emzirebilir.
Bulgular: Genellikle bulaşmadan sonra 5 gün civarında başlar. Çocuklarda klinik tablo genellikle hafif seyirlidir. Olguların %80 inde ateş, öksürük gibi üst solunum yolu bulguları bazen de ishal, kusma vardır. % 15 olguda zatürre ve solunum sıkıntısına neden olur. %15 olguda ağır tablo hastaneye yatış gerektirir. 1 yaş altı çocuklar ve kronik hastalığı (kalp, akciğer, böbrek hastalığı, obezite, bağışıklık sistemi bozukluğu, kas hastalığı) olanlarda daha yüksek oranda hastaneye yatış saptanmış.
Bazı çocuklar ise enfeksiyonu belirtisiz geçirdiği için çevreye daha çok bulaştırabiliyor.
MIS-C SENDROMU
2020 yılı Mayıs ayında Avrupa’da ve sonra Türkiye’de yüksek ateş ve cilt, kalp bulguları ile seyreden Kawasaki hastalığına benzer olgular görülmüş ve bunları Covid ile ilişkili olabileceği düşünülmüş. Dünya Sağlık Örgütü 19 yaş altı çocuklarda görülen bu hastalığı MIS-C olarak adlandırmış.
Multipl İnflamatuar Sendromu (çoklu inflamasyon sendromu)
Covid 19 tanısı almış veya bir hasta ile teması olmuş çocukta 2- 4 hafta sonra gelişir. Hangi çocukta gelişeceğine dair faktörler bilinmemektedir.
Virüs hastalığın oluşmasını tetikler, kendi yapmaz, bağışıklık sisteminin orantısız fazla çalışması ile damar iltihabı gelişip kendi dokularına zarar veriyor.
24 saatten uzun süren 38 derece üstünde ateş en belirgin bulgudur, genellikle 4 günden uzun sürer. Kas ağrıları, halsizlik, karın ağrısı gibi genel bulguların yanı sıra bir çok sistemde bulgular olur.
Deri bulguları karakteristiktir, el ve ayaklarda soyulma, şişlik, dudaklarda kızarıklık, çatlama, gözlerde kızarıklık görülebilir.
Solunum sistemi: Göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı olabilir.
Kalp damar sistemi: Hipotansiyon, aritmi, dolaşım bozukluğu olabilir, kalpte kalıcı hasara yol açabilir.
Sindirim sistemi: Karın ağrısı apandisit düşündürecek kadar şiddetli olabilir. Bulantı, kusma, ishal görülebilir.
Sinir sisteminde bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, nöbet olabilir.
Böbrek yetmezliği görülebilir.
Tanı: Covid-19 tanısında laboratuvar testleri olarak PCR ve antikor testleri kullanılır, her yaşta uygulanabilir.
PCR testinde boğaz ve burundan çubuk ile sürüntü alınarak virüsün varlığı araştırılır. Yine sürüntü ile yapılan antijen testinin duyarlılığı daha düşüktür. Antikor testi ile kanda covid’e karşı gelişmiş antikorlar bakılmaktadır. Antikorların oluşması için 2-3 hafta süre gerekir.
MIS-C sendromunda PCR testi %65 olguda negatif bulunur, antikor testleri genellikle pozitiftir. Kanda inflamasyon belirteçleri yüksektir, lenfosit sayısı düşüktür.
Tedavi: Hafif olgularda parasetamol yeterlidir. Akciğer bulgusu olan çocuklarda tomografi çekilerek tedavi planlanır.
MIS-C sendromu bir çok organda bulgu verebileceği için hızlıca tedavi başlanmalıdır. Tedavide oksijen ve sıvı desteği inflamatuar yanıtı baskılayan ilaçlar (kortizon gibi) ve pıhtılaşma önleyici ilaçlar kullanılmaktadır.
Korunma:
Aileler çocuğun yaşına uygun bilgilendirme yapıp el yıkama ve maske kullanmayı öğretmelidir.
Maske iki yaş altında boğulma riski nedeniyle önerilmez. Küçük çocukların Avm gibi kapalı alanlara götürülmemesi gerekir. Çocukların açık havada oynaması hem D vitamini alması hem de aktivite açısından yararlıdır.
El yıkama alınabilecek önlemlerin başında gelir. Yemek öncesi ve sonrası halka açık yerlerde bulunduktan sonra su ve sabunla 20 saniye el yıkama öğretilmelidir. Kirli ellerle yüze göze dokunmaması, hapşırma, öksürme sırasında mendil veya kolun iç kısmı ile ağzın kapatılması gösterilmelidir.
Bağışıklığı güçlendirmek için en önemli faktörler dengeli beslenme, yeterli uyku ve açık havada egzersizdir. Beslenmede meyve, sebze, baklagiller, yoğurt, ayran, kefir gibi probiyotik yönden zengin besinler haftada 1-2 gün balık, yeterli sıvı alımı önemlidir.
Covid için çocuklarda kullanılabilecek bir aşı henüz mevcut değil, aşı çalışmaları devam etmektedir.
Uzm. Dr. Hale Yener
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
- Gönderiyi Paylaş
