• 16.08.2021

Fertilite (Üreme) Tedavileri ve Covid Aşıları

Tüm dünyada ÅŸu ana dek yaklaşık 200 MÄ°LYON kiÅŸiyi etkileyen ve 5 MÄ°LYONA YAKIN kiÅŸinin ölümüne yol açan COVID hala ciddiyetini koruyor! Daha dün bir hastam telefonda panikli bir ses ile “Hocam ben pozitif çıktım, Covid olmuÅŸum. Aslında ilk aşımı yaptırmıştım, ama ikinci aşımı beni ve tedavileri etkiler diye ertelemek istemiÅŸtim…” ÅŸeklinde baÅŸlayan konuÅŸması ile tedavi süreci ve hastalık hakkında sorular sordu. Günlük pratiÄŸimizde bu tür konuÅŸmalar –rakamlar ne olursa olsun- biz COVÄ°D hastalığının yaygınlığı hakkında bizlerin “barometre”si oluyor. AÅŸağıdaki yazımda bu konuyu en son BÄ°LÄ°MSEL veriler ışığında fertilite tedavileri ve COVÄ°D aşı hakkında sizlere bilgi paylaşımı yapmayı arzuladım.

 

Kaç tip COVÄ°D aşısı var, bunlar zararlı mı?

Ülkemizde ÅŸu anda uygulamada iki tip COVÄ°D aşısı mevcuttur. Ä°ki aşının etki mekanizmaları farklı olsa da ikisi de CANLI VÄ°RÜS AÅžISI DEĞİLDÄ°R.

BioNTech aşısında, SARS-Cov2 isimli virüsün diken (spike) protein dizilimi, mRNA dizilimi haline getirilir. Bu mRNA lipid nanopartikül olarak aşı haline getirilir. Bu aşının uygulanması ile mRNA diken (spike) proteinini üretir. Bedenimiz de bağışıklık sistemimizi harekete geçirerek bu proteine karşı koyan maddeler (immunglobulinler) oluÅŸturur. Bu maddeler bizi, gerçek virüsle karşılaÅŸtığımızda koruyan maddelerdir.

 

Sinovac aşısında ise, SARS-COV2 virüsü önce bol miktarda üretilir. Bu bolca üretilen virüs beta-propiolaktan adındaki bir bileÅŸik ile muamele edilir. Bu madde virüsün canlılığını yok etmektedir. Canlılığı yok edilmiÅŸ ama diken (spike) proteinleri hala bulunan bu madde aşı olarak vücuda yapılınca yukarıda belirtildiÄŸi ÅŸekilde yine bağışıklık sistemimizi harekete geçirerek bu proteine karşı koyan maddeler (immunglobulinler) oluÅŸturur.

Anlaşıldığı üzere aşıdaki amaç vücudumuzun bağışıklık sistemini harekete geçirerek kendi savunma sistemimizi mücadele edebilir hale getirmektir.

 

COVİD aşısından hangisini olmalıyım?

Güncel veriler özellikle mutasyon da dikkate alındığında bioNTech aşısının daha koruyucu olduÄŸuna iÅŸaret etmektedir.

 

COVİD aşılarının yan etkileri varmış diyorlar, olmasam?

Bireysel haklar anlamında bakıldığında aşı olmamayı seçmek kiÅŸilik hakkı gibi görülse de yalnız yaÅŸadığımız ailede, bölgede, ülkede deÄŸil tüm insanlık yaÅŸamında söz konusu olan bu virüsten kurtulmayı istemek zorundayız. Çünkü yalnızca saÄŸlık için deÄŸil, eÄŸitim, ticaret, seyahat etme özgürlüklerimizi de etkilen bir pandemi sürecini hala yaÅŸamaktayız. Aşılanmaya bireysel deÄŸil, toplumsal bakmamız uygun olacaktır.

 

COVİD aşısı kısırlık yapar mı?

Net cevap hayır! Bu konuda yapılan araÅŸtırmalar, sperm, yumurta veya embriyo üzerine aşının zararının olmadığını göstermektedir.

Gebelik planlıyorum, aşının zamanı önemli mi?

Elimizdeki bilimsel kanıtlara göre aşının zamanının gebelik süreci (hemen öncesi, sonrası, veya gebelik boyunca) üzerine olumsuz etki bulunmamaktadır.

COVÄ°D aşısı Tüp bebek tedavi sürecimi etkiler mi?

Hayır!!! Ama COVÄ°D hastalığı maalesef süreci etkiler!

COVİD aşısı ikinci dozu olmasam olur mu?

Yapılan araÅŸtırmalarda aşıların semptomatik COVÄ°D hastalığını önlemedeki baÅŸarısı %95lerde olarak düÅŸünüldüÄŸünde tam korunmanın elde edilmesi için önerilen dozda yani –ÅŸimdilik- iki doz aşı yapılmalıdır.

Hamileler aşı olmalı mı?

Kısa cevap evet. Åžu anki bilimsel verilere göre gebelik COVÄ°D açısından riskli grubu oluÅŸturmaktadır. Bu nedenle gebelikte yapılan diÄŸer aşılar gibi (ör. Tetanus aşısı), canlı olmayan bu aşı tüm bilimsel platformlarda gebelikte de önerilmektedir. Gebelik süresinin (kaçıncı haftada olduÄŸu) önemli görülmemektedir.

Hamilelerde bebeÄŸe zarar gelir mi?

DoÄŸal olarak gebeler üzerinde çalışma yapmak ahlaki olmamaktadır. Bu nedenle gebelik ve COVÄ°D aşısı ile ilgili çalışma yoktur. Ancak ÅŸu ana dek elimizdeki veriler gebeler için artmış bir risk iÅŸaret etmemektedir. Aksine gebelikte veya emzirme periyodunda yapılan aşının bebeÄŸe de koruyucu antikorları ulaÅŸtırdığına dair elimizde veriler bulunmaktadır.

Emzirme periyodunda COVİD aşı olabilir miyim?

Kısa cevap EVET! COVÄ°D aşının emziren kadınlara bilinen bir zararı yoktur. Bu konuda araÅŸtırmalar yeterli olmamakla birlikte aşının zarar verebileceÄŸine dair bir mekanizma bulunmamaktadır. Bu nedenle emziren kadınlar diledikleri zaman COVÄ°D aşısı yaptırabilirler. Öncesinde veya sonrasında emzirmeyi bırakmak gerekli deÄŸildir.

COVÄ°D-19’un gebelerde erken doÄŸum, düÅŸük, bebekte anormallik risklerini artırdığı bilinmektedir. Ayrıca COVID-19 enfeksiyonu, özellikle iler gebelik haftalarında yoÄŸun bakım gereksinimi riskini gebe olmayanlara göre 5 KAT artırmaktadır. Åžu anda geldiÄŸimiz noktada bilimsel veriler COVÄ°D aşısının olası risklerinin, COVÄ°D enfeksiyonun GERÇEK riskine göre solda sıfır olduÄŸunu göstermektedir. Hepimize saÄŸlıklı, aşılı ve bol antikorlu, mutlu günler dileÄŸiyle…

Prof. Dr. Ümit Ä°NCEBOZ

Kaynaklar:

1. Human Fertility and Embryology Authority: https://www.hfea.gov.uk/treatments/covid-19-and-fertility-treatment/coronavirus-covid-19-guidance-for-patients/frequently-asked-questions-for-patients-on-coronavirus-covid-19. 28 Temmuz 2021
2. COVID-19 vaccination and assisted reproduction. Statement from The ESHRE COVID Working Group. (GüncellenmiÅŸ). 8 Temmuz 2021.
3. Morris RS. SARS-CoV-2 spike protein seropositivity from vaccination or infection does not cause sterility. F&S Reports. 2 Temmuz 2021.
4. Royal Collage of Gynaecologist and Obstetricians. Coronavirus (COVID) vaccination Information for healthcare professionals Version 1.0: Published 30 Haziran 2021.
5. IVF Australia: FAQ on the COVID-19 vaccine rollout in Australia. 10 Haziran 2021.